کلینیک دلفی

برنامه نويسان دوران DOS با tasm.exe و tlink.exe آشنايي دارند.ايندو از ديرباز رقيبان masm.exe و link.exe بوده و هستند.بله tasm و برادركوچكش tlink از اولين ابزارهاي برنامه نويسان حرفه اي هستند.اما بعد از ظهور Turbo Pascal ، Turbo C/C++ و متعاقبا كامپايلر هاي تحت ويندوز ، كم كم محبوبيت خود را از دست دادند.هم اكنون كمتر صحبتي در مورد اين افسانه هاي قديمي پردازنده هاي x86 ميشود.

آيا اين نشانه مرگ tasm است؟

آيا ميدانيد هر بار كه Delphi يا C++Builder را نصب ميكنيد ، نمونه 32 بيتي اين اسمبلر باوفا نيز ميهمان ديسك سخت شما ميشود؟

آيا ميدانيد مهمترين بخشهاي VCL توسط اسمبلي و tasm32.exe نوشته شده است؟

آيا مي خواهيد روش استفاده از tasm در Delphi را ياد بگيريد؟

اگر جواب شما به سوال آخر بله است ، با من همراه شويد تا يك برنامه كاملا ابتدايي و آموزشي با تركيب قدرت tasm و Delphi بسازيم.اگر جواب شما به سوال آخر خير است لطفا موس خود را به سمت گوشه بالا و راست اين پنجره برده و روي آن دكمه ضربدري شكل كليك كنيد!

چه كساني ميتوانند از اين مقاله استفاده كنند؟
قبل از هر چيز خواننده بايد با دستورات اسمبلي آشنا باشد.با يك جستجوي ساده در اينترنت ميتوانيد به مقالات آموزشي زيادي دسترسي پيدا كنيد.
آشنايي با نحوه پياده سازي ويندوز نيز كمك زيادي بشما خواهد كرد اما براي استفاده اين مقاله لازم نيست.در اين مورد، شايد مقاله ديگر من بنام "اسمبلي تحت ويندوز" بتواند بشما كمك كند.

آستينها رابالا بزنيد!!
برنامه اي كه خواهيم ساخت كار بسيار ساده اي انجام ميدهد.
اين برنامه يك Message box را نمايش داده كه داراي دو كليد OK و Cancel است.هر كدام از اين كليد ها كه click شوند توسط يك Message box ديگر به كاربر گزارش داده ميشود.

براي شروع يك فايل با پسوند dpr ساخته و كد زير را در آن كپي كنيد:

program DelphiAsm;
uses windows;

var
Title :PChar = 'Inline assembly with Reza'#0;//bar hasbeh adat!!
Mes1 : PChar = 'Please press one of the following buttons!!'#0;
Mes2 : PChar = 'You pressed OK button!!'#0;
Mes3 : PChar = 'You pressed Cancel button!!'#0;

label
PRINTPROC;

begin
asm
push 1
push Title
push Mes1
push 0
call MessageBoxA
cmp eax , IDOK
je PRINTPROC
push Mes3
pop Mes2

PRINTPROC:
push 0
push Title
push Mes2
push 0
call MessageBoxA

mov eax,0
call ExitProcess
end;
end.

نكته:در دلفي براي نوشتن دستورات اسمبلي از بلوك asm … end; استفاده ميشود.

قبل از هر چيز به نحوه تعريف يك ليبل توسط كلمه كليديمLabel توجه كنيد.چه در tasm و چه در masm احتياجي به اعلان كردن ليبل ها نداريد ولي از آنجايي كه Delphi يك كامپايلر است و قوانين خواص خود را دارد ، قبل از استفاده از هر ليبل بايد آنرا اعلان كنيد.

نكته دوم مسئله calling convention است.بايد بدانيد كه Delphi از روش Fastcall براي فراخواني توابع خود استفاده ميكند ولي windows از روش stdcall بهره ميبرد.

Stdcall يعني آرگومانها را از چپ به راست در پشته قرار مي گيرند و callee (فراخوانده) مسئول pop كردن آرگومانها است.(براي اطلاعات بيشتر در مورد انواع calling convention ها به MSDN يا مقاله ديگر من بنام "اسمبلي تحت ويندوز" مراجعه كنيد.)

براي يافتن Prototype اولين تابع مورد استفاده نگاهي به MSDN بيندازيد و تابع MessageBox (و نه MessageBoxA يا MessageBoxW) را search كنيد :

int MessageBox(
HWND hWnd, // handle to owner window
LPCTSTR lpText, // text in message box
LPCTSTR lpCaption, // message box title
UINT uType // message box style
);

اكنون ميدانيد كه
1.Prototype تابع MessageBox چيست.
2.calling convention استاندارد يا stdcall چگونه عمل ميكند.

پس دست بكار شده و آرگومانها را از چپ به راست در stack بچپانيد!! سپس تابع MessageBox را فراخواني كنيد.

همانطور كه در Prototype تابع MessageBox ميبينيد مقدار بازگشتي آن يك Integer است كه نشان دهده دكمه كليك شده در Message box است.

نكته مهم:
توابع stdcall مقدار بازگشتي خود را در eax قرار ميدهند.

آقا يادم رفت بگم ، اسامي چون IDOK, IDCANCEL, MessageBox و... در يونيت windows اعلان شده اند.

پس تا اينجا موفق شديم يك MessageBox با متن
Please press one of the following buttons!! نمايش دهيم .بر اساس مقدار بازگشتي اين تابع تشخيص ميدهيم كه كدام دكمه(button) كليك شده است و با يك جابجايي ساده و بدون توليد كد اضافي پيام مناسب را توسط يك Message box ديگر به كاربر نمايش ميدهيم.حتما ميدانيد كه متغييري از نوع رشته در ويندوز ، يك اشاره گر به اولين كاراكتر آن رشته است.(علت اين است كه windows بوسيله زبان C پياده سازي شده است.)

در انتها نيز با فراخواني ExitProcess تمامي thread هاي فعال (كه در اين برنامه يكي بيشتر نيست!!) بسته ميشوند ، هر چند كه انجام اين كار ضروري نيست، دلفي كد لازم را توليد خواهد كرد.مي توانيد دو خط آخر را حذف كنيد و نتيجه كار را ببينيد.

در اين برنامه براي ساده كردن كار از VCL كه نقطه عطف Delphi است استفاده نكرديم اما شما ميتوانيد در برنامه هاي عادي خود VCL و اسمبلي را باهم بكار گرفته و برنامه هايي با بازدهي بسيار بالا بسازيد.از حالا به بعد اگر شنيديد كه :"آره بابا با دلفي نميشه فلان كارو انجام داد ، بايد با اسمبلي كد بنويسي" ميدانيد چه جوابي بدهيد.   اين مقاله از يكي از دوستان عزيز :‌ آقاي رضا كريمپور است ...